Twee zussen en een creatief, stimulerend initiatief in Sittard-Geleen
Voor veel mensen die getroffen worden door niet aangeboren hersenletsel (NAH) stort hun wereld in. Niets in je leven is meer vanzelfsprekend. Je moet jezelf opnieuw leren kennen en het leven weer oppakken.
Niet aangeboren hersenletsel is elke afwijking of beschadiging van de hersenen die na de geboorte is ontstaan. Hersenletsel kan ontstaan door beschadiging van de hersenen door ziekte, een ongeval, een beroerte, een hersentumor, langdurig zuurstofgebrek of een infectie. Jaarlijks worden ongeveer 130.000 mensen getroffen door een hersenletsel. In een gemeente als Sittard-Geleen houden jaarlijks 223 mensen blijvende beperkingen over aan niet aangeboren hersenletsel. Dat betekent dat er in deze gemeente zo’n 3619 mensen wonen met NAH.
De gevolgen van NAH zijn divers en voor iedereen met NAH verschillend. Er zijn gevolgen die de omgeving meteen opvallen: lichamelijke en functionele beperkingen zoals gedeeltelijke verlamming, verlies van spierkracht, epilepsie of moeite met praten. Ook zijn er vaak “onzichtbare” gevolgen, die minder kunnen opvallen. Sneller geprikkeld raken, problemen met geheugen en concentratie, minder initiatief kunnen nemen, sneller geïrriteerd raken en veranderingen in gedrag. Zijn de gevolgen op het dagelijks leven al groot, vaak zijn activiteiten als beroep en hobby’s niet meer mogelijk. Mensen verliezen zo veel sociale contacten.
Toch is het belangrijk dat mensen met NAH ( die soms dus een afasie hebben) zich kunnen blijven ontplooien.
Voor mensen met NAH kan dat bv. ook op een creatieve manier.
Schilderen, tekenen of boetseren kan zo’n creatieve manier zijn om zich te ontplooien, uitdrukking te geven aan emoties en opnieuw contact maken.
Corinna Sipkema en Birgitta van Geel zijn zussen en wonen alle twee in Sittard-Geleen. Corinna was jarenlang werkzaam als logopediste en afasietherapeute in de regio. Birgitta heeft een kunstzinnige achtergrond. Ze is opgeleid op de Stadsacademie in Maastricht. Op latere leeftijd volgde ze een opleiding kunstzinnige therapie in Zeist en Leiden. Ze volgde een korte bijscholing in het Afasiecentrum in Rotterdam. Enthousiast geworden liep ze enkele maanden stage in het Afasiecentrum in Hoensbroek. Corinna begeleidde al in haar werkzame leven mensen met NAH en afasie. Na haar pensionering bleef ze als aanstuurder actief in de Afasiesoos Sittard-Geleen.
Beiden hebben in 2015 het initiatief genomen voor het opzetten van schildergroep voor mensen met afasie. Al snel kwam de vraag van mensen met NAH maar geen afasie of zij ook aan een groep konden deelnemen. Inmiddels zijn er drie groepen met enthousiaste deelnemers, die in het aangepaste atelier van Birgitta in Sittard-Zuid creatief aan de slag zijn.
“Vroeger dacht men dat afasie ongeneeslijk was”, zegt Birgitta. “Een blijvende toestand. Gelukkig blijkt dat idee achterhaald. Mijn motto is “eruit halen wat er in zit”. Schilderen, tekenen of boetseren kan een creatieve manier zijn of worden om zich weer te uiten. Wat we doen is helemaal niet gericht op prestatie. Een werk hoeft niet mooi te zijn, helemaal niet, maar het zou fijn zijn als het wel sprekend is. Het is een kwestie van doen. Startend vanuit heel simpele technieken. Zoals het werken met krijtborden als materiaal of de nat-in-nattechniek. Zodat mensen kunnen ervaren dat wat ze maken een middel is te communiceren of emoties te uiten. Loslaten is misschien een sleutelwoord. Ik ben er altijd op uit mensen te stimuleren iets uit zichzelf te maken. Mensen ervaren zo dat het ook veilig is, op deze manier te communiceren”.
Corinna voegt toe dat het werken met mensen met NAH op deze op-maat-manier vrij intensief is. Dat dus de groepjes maar uit hooguit zes mensen kunnen bestaan. Gelukkig zijn er nu op de middagen ook twee vrijwilligers actief. De ene voor creatief-technische ondersteuning. De andere voor het soepel en prettig laten verlopen van een middag.
Birgitta en Corinna vertellen over een vrouw in rolstoel die voor het eerst naar een middag kwam. Haar rechterarm was verlamd. Haar spraak was beperkt geraakt. Het was een telkens herhalen van kleine woordjes. Al bij de eerste opdracht wees ze met haar linkerhand naar haar rechterarm. Daarmee duidelijk aangevend, “die doet het niet”. Ook haalde ze telkens haar schouders op. Van haar mocht niet veel verwacht worden, leek ze te zeggen. Door haar heel kleine opdrachtjes te geven en simpele technieken aan te reiken kreeg mevrouw plezier in het werk, veranderde er langzaam iets, veranderde er langzaam iets. De linkerarm werd geleidelijk aan steeds meer gebruikt. Deze vrouw leerde dat verbaal communiceren misschien niet meer haar ding was, maar schilderen wel degelijk. Birgitta toont werk (een landschap, een bloem) dat creatief talent laat zien.
Aanmelden en informatie voor proeflessen kunt u regelen met Corinna Sipkema, 046 – 4748130 of per mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. .
De bijeenkomsten van de groepen zijn in het atelier van Birgitta van Geel, Rijksweg Zuid 170, 6134 AG Sittard.
Op zaterdag 24 november (14-17 uur) en zondag 25 november (11-17 uur) wordt, in samenwerking tussen de Stichting Meditatief Creatief Centrum Sittard en de Stichting MEG een tentoonstelling georganiseerd van werken van de deelnemers aan de drie schildergroepen.
De tentoonstelling vindt plaats in de tentoonstellingsruimte van de Heemkundevereniging Geleen, Jupiterstraat 35, 6161 XS Geleen.
De openingsplechtigheid wordt verricht op zaterdag om 14 uur door Jos Bessems, wethouder binnenstedelijke ontwikkeling, cultuur en sport van Sittard-Geleen.
Let op: ook dit initiatief moet zichzelf bedruipen en is afhankelijk van kleine subsidies, sponsoring en giften. De deelnemers betalen zelf een kleine bijdrage per middag.
Afasie is een taalstoornis die kan ontstaan door NAH, waar door mensen plotseling niet meer gewoon kunnen spreken, schrijven, lezen of begrijpen wat door anderen wordt gezegd. Mensen hebben het gevoel in een vreemd land te wonen waar ze de taal niet van spreken en waar niemand jouw taal begrijpt. Het verstand is niet aangetast, maar de mogelijkheid om gedachten onder woorden te brengen ontbreekt.
Roel Sillen
November 2018
