Het gesprek vindt plaats op het “kantoor” van Stichting Samen Onbeperkt.
Samen Onbeperkt is het gehandicaptenplatform in Maastricht. Het kantoor is het cafédeel van het COC-gebouw in Maastricht. Tijdens ons gesprek vergadert ook bestuur en werkgroep over vragen die binnengekomen zijn van burgers. Vragen om ondersteuning over werk, huisvesting, recht op uitkeringen, Wmo, parkeervergunningen voor mensen met een beperking, enz.
Anja Custers (56) is actief als bestuurslid van Samen Onbeperkt en bemenst als vrijwilliger het Meldpunt waar mensen met vragen terecht kunnen. Ze zegt zich bij Samen Onbeperkt heel erg op haar plek te voelen, en haar werk als zeer zinvol te ervaren.
Tijdens het gesprek rent Breur vriendelijk heen en weer tussen de aanwezigen. Breur is de teckel van Anja. Lachend zegt ze me dat hij, en natuurlijk haar zoon ‘alles’ voor haar zijn.
Anja is een goed verzorgde, inmiddels gescheiden vrouw, met een vriendelijk open gezicht. Ze heeft een volwassen zoon, maar die is het huis al uit. Het ‘lastige’ verleden heeft Anja achter zich gelaten. Het was moeilijk, ze heeft ervan geleerd en uiteindelijk heeft het haar leven in mooie inzichten rijker gemaakt.
Wat gebleven zijn, zijn de lichamelijke klachten. Onder andere een vrij ernstige vorm van reuma en de vermoeidheidsziekte CVS.
In het verleden was Anja coördinator in het project Meer Bewegen voor Ouderen, in dienst van Trajekt in Maastricht.
Anja kan niet meer betaald werken. Ze heeft een WAO-uitkering, daarbij een klein WAO-pensioen. Hierdoor valt ze net buiten de huursubsidiegrens. Dat terwijl haar aandoeningen haar in 2016 noopten te verhuizen van een flat met vier trappen naar een meer toegankelijke, maar veel duurdere woning.
Anja heeft een inkomen, net boven het minimum.
“Het is lastig, maar al met al ben ik toch tevreden”.
Lastig, omdat het financieel allemaal heel krap is, terwijl de kosten ieder jaar flink stijgen. Van de kosten van de energierekening, tot de zorgkosten. Iedere maand weer moet Anja dubbeltjes twee, drie maal omdraaien.
“Maar ik ben heel creatief geworden. Als het contract afloopt bij mijn internetaanbieder heb ik er gewoon plezier in hen te bellen en te zeggen, ik heb een mooi overstapaanbod van jullie concurrent, maar wat hebben jullie nog in de aanbieding om mij als klant te houden. Dit jaar heb ik de verwarming nog niet aan gehad. Een paar warme sloffen en een klein blaaskacheltje dat ik op Marktplaats heb opgepikt, helpen me, zolang ik het kan verdragen, de koude dagen nog wel door. Met een halve kilo gehakt heb ik voor mezelf vier avonden een warme maaltijd. Het is gewoon een kwestie van goed in de gaten houden wat er aan aanbiedingen zijn in diverse winkels. Het is voor mij bijna een sport geworden. Wat betreft kranten wip ik van proefabonnement naar proefabonnement. Van de cadeaubonnen die me dan aangeboden worden heb ik laatst een heerlijk kussen gekocht voor op bed. Met kerstmis staat er bij mij geen kerstboom, maar kunnen een paar mooie takken, zo uit de natuur, heel goed sfeer brengen in mijn huis.”
Op een gegeven moment werd het duidelijk dat Anja, door haar reuma, niet meer in staat was tot fietsen. Ineens was ze op openbaar vervoer aangewezen. Maar, de bus kost veel geld. Een ouder echtpaar in de flat, die naar een zorginstelling moesten verhuizen, boden haar 2e hands en goedkoop hun scootmobiel aan.
“Eerst vond ik het nog genant. Om dit voor mezelf op dit aanbod in te gaan. Ik moest gelijk aan al die mensen denken die misschien meer nog dan ik zo’n ding konden gebruiken. Gedachten als, jij hebt toch nog goed, met je dak boven het hoofd, fijne vrienden en leuk vrijwilligerswerk. Toen heb ik die knop omgezet”.
Vakantiegeld gaat in een spaarpotje. Dit voor het geval als Breur ooit naar de dure dierenarts moet, of als een tandartsrekening toch duurder uitvalt dan een verzekering dekt. Of andere onvoorziene uitgaven.
“Nee, ik moet er op dit moment niet aan denken dat mijn wasmachine het laat afweten.”
“Het is mijn missie geworden om voor mensen in mijn situatie aandacht te vragen. Mensen die, net als ik, tussen de grijze regels door vallen. Hier iets te veel ontvangen, waardoor recht op andere voorzieningen wegvallen, in al die bureaucratische regelgeving. Weet je, ik red me min of meer wel. Ik ben een alleenstaande vrouw. Maar er zijn ook gezinnen die een zo’n situatie terecht zijn gekomen. Mensen met weinig inkomen, maar wel met opgroeiende kinderen hebben. Die hebben echt niks ! De verhalen die we hier horen in het meldpunt van Stichting Samen Onbeperkt zijn vaak schrijnend. Gelukkig hebben we bekwame mensen die inzetbaar zijn om mensen te woord te staan en te helpen. Mensen die in detail alles weten van Wmo, bijzondere bijstand en van belastingrecht”.
“Als je door Maastricht loopt, zie je overal borden voor kapsalons ‘studenten 10% korting’. Nooit eens een bord ‘zit u krap en heeft u kinderen, kom binnen, ook u krijgt 10% korting’. Dan hebben we het alleen over een kapper. Zoveel mensen kunnen niet eens meer naar een theater of een bioscoop. Ik zie mijn films wel op de bank, daar ben ik tevreden mee. Maar, weet je, 16% van de Maastrichtenaren leven min of meer in armoede. En kunnen geen kant op. Ik weet het, er zijn mooie initiatieven genoeg. Ik denk aan Quiet Maastricht. En natuurlijk zijn er politici zat, die in aanloop van de verkiezingen, van alles beloven. Het probleem van armoede vraagt een meer structurele aanpak. Van een gemeente bij voorbeeld. Zeker voor mensen die door alle bureaucratische regelgeving en protocollen tussen wal en schip zijn gevallen. Die in armoede leven omdat recht op het ene automatisch betekent dat het recht op iets anders vervalt. Dat zou toch niet mogen !”
Breur:
Roel Sillen
Januari 2018
