Als het gesprek begint pakt Ron Coenen (68) uit Heythuysen er zijn uitgeprinte A-viertje bij. De leidraad die hij nodig heeft om in het gesprek alles aan bod te laten komen.
Op z’n 58ste kon Ron voortijdig met pensioen gaan. Hij was hoofdanalist en manager op het laboratorium voor pathologie geweest in zowel het ziekenhuis in Roermond als dat in Weert. Na zijn pensioen waren zijn dagen ruim gevuld met sporten en vrijwilligerswerk. Ron zat in de projectleiding voor vakanties voor kinderen met een beperking, en actief in de lokale amateursport.
Op 28 juni 2010 werd Ron, net voor zijn 60ste verjaardag, na steeds erger wordende klachten, met spoed opgenomen in het ziekenhuis. Het bleek om een CVA (niet acuut, maar over meerdere dagen toenemend) te gaan, dat uiteindelijk resulteerde in een totale rechtzijdige verlamming en afasie.
“Mijn nieuwe geboortedatum”, zegt hij. “Mijn leven veranderde op één dag totaal. Het is een heel rare gewaarwording als je ineens met één helft van je lichaam helemaal niets meer kan.”
Slechte concentratie, spraakuitvallen, een lichaam dat niet meer mee werkt, een andere emotiehuishouding. Het kunnen allemaal symptomen zijn die horen bij mensen die een CVA hebben gehad. De revalidatie na een CVA kan lang zijn.
Voor Ron betekent zijn leven nog steeds, fysiotherapie, balans zoeken, energie verdelen, een concentratie die moeilijk is, een lijf dat niet mee werkt.
“In feite breng ik een groot deel van de dag door met nadenken over oplossingen hoe situaties te hanteren. Want niets gaat meer vanzelf. Ook weet ik dat ik snel in de emotie kan schieten en dan begin te huilen of boos wordt. Het hoort er allemaal bij. Als ik met voor mij onbekende mensen te maken krijg zeg ik daarom al vooraf: als tranen komen, schenk daar geen aandacht aan, ik ben emotioneel incontinent. Laat me maar, als je me zo ziet. Het gaat van zelf over.”
Ron is wijd en zijd bekend als een doorzetter. Sporten om in conditie te blijven. Tegen de grenzen aan blijven gaan. Om lichaam en gemoed niet de kans te geven te verslappen. Ook al werd de Brain Walk in Heythuysen door omstandigheden afgelopen zomer afgeblazen, hij ging toch naar de atletiekbaan, om, ondersteund door zijn supporters en familie, de 10 kilometer te “rennen”. Hij had het zich voorgenomen, er voor getraind, en niets kon hem die dag weerhouden.
Als kind al maakte Ron muziek. Accordeon, keyboards, fluit, klarinet en ook saxofoon. Veertig jaar maakte hij muziek in een orkest, waarvan de laatste 20 jaar in het orkest The New Boys. In het begin van 2010 werd nog een nieuwe accordeon aangeschaft. Maar na die ene junidag bleek dat het bespelen van een accordeon, met zijn vele toetsen een onhaalbare kaart was. “Toen ik dat voor mezelf moest toegeven, wilde ik het ding ook zo snel mogelijk de deur uit hebben. Ik heb hem voor een habbekrats verkocht. Een oude accordeon, mijn eerste, had ik nog steeds gehouden. Maar ook die heb ik onlangs van de hand gedaan.”
Een zeker moment reed Ron in Ittervoort langs Adams, een grote muziekhandel. Hij zag er een bord hangen met uitverkoop. “Ik was al in Grathem, toen ik toch omgekeerd ben. Ik ben bij de zaak naar binnen gelopen en zag er een altsax staan. Er was een verkoper, die mijn oude fluitleraar was geweest. Deze zei tegen me, ‘ik laat je alleen, probeer er maar eens op te spelen’. Al spelend werd ik heel emotioneel. Want het spelen ging zo waar een beetje. Ik merkte dat er iets in mijn hoofd was dat wist wat moest gebeuren. Je zou het herkenning kunnen noemen. Alleen mijn hand wilde niet goed meewerken. Ik heb naar huis gebeld met de mededeling dat ik er aan zou komen…met een nieuwe saxofoon. Ik wist dat ik het bespelen van de saxofoon helemaal vanaf het begin weer op zou moeten pakken. Als ik had verwacht dat ik het op eenzelfde niveau als voor 2010 had kunnen doen, was het misgegaan. Het werd een kwestie van oefenen, geduld en veel discipline. Ik zal nooit in Carré kunnen optreden, hahaha. Dat zit er gewoon niet in. Maar wel zag ik dat, stapje bij stapje mijn niveau van spelen beter werd. Wetend dat mijn rechterhand en zeker mijn vierde en vijfde vinger niet altijd kunnen of willen. Als het een dag niet gaat, hou ik op met oefenen. Saxofoon spelen is voor mij, een kwestie van herhalen en oefenen, maar ook muziekstukken van buiten leren. Maar vooral plezier ! Nu zijn we drie jaar verder. Ik weet hoe het bij mij werkt en hoe ik moet handelen. Ik heb zelfs kort geleden een sopraansax gekocht. Dat werd weer een nieuwe uitdaging voor me.”
Kort geleden stond er in een periodiek magazine van de eerder genoemde muziekzaak een advertentie waarin melding werd gemaakt voor een muziekavond voor saxofonisten. “Dat is leuk, dacht ik. Pas later zag ik dat om een avond in Lummen, in België ging. Met een programma tot 22 uur. Ineens waren er allemaal beren op mijn pad. Want een en ander betekende dat ik er op een winteravond naar toe moest rijden, me uren zouden moeten concentreren, met anderen zou moeten spelen, en weer terug moest rijden. Hoe zou een en ander gaan verlopen ? Zou ik de energie blijven houden ? Mijn concentratie ?
Bij Adams had ik inmiddels een goede band opgebouwd met de verkoper/reperateur van o.a. saxofoons. Hij is zelf ook een saxofonist. Frans Philippens heet hij. Hij ging voor mij nader overleggen bij de organisatie in Lummen en meldde me dat het geen probleem zou zijn als ik mee zou doen. Dat ik zelfs meer dan welkom was. Ook zou me de te spelen partituur vooraf toegestuurd worden.
Toen ik die ontving bleek die in eerste instantie niet zo moeilijk, maar dat was mijn ‘oude blik’. En ik had maar tien dagen tijd om te oefenen. De bedoeling was 4 weken. Maar ik had de aankondiging schijnbaar pas later gezien. Ook had de organisatie liever dat ik de sopraan zou spelen, er waren al genoeg alten. Een extra moeilijkheid. Die had ik immers pas 3 weken. Ik had sinds ik weer kan spelen, altijd alleen gespeeld. Nooit meer voor publiek en nooit meer met anderen samen. Ik was even wanhopig. Waar was ik aan begonnen ? Maar Frans zei me, ga maar gewoon en kijk maar hoe het loopt. Tijdens het vele oefenen van de partituur thuis blies ik mijn lippen stuk. De week voor die avond sliep ik al slecht.”
Ron toog op tijd naar België.
“Natuurlijk waren er die avond werkzaamheden op de wegen. Paniek ! Maar eenmaal aangekomen, kwam ik in een heel vriendelijke omgeving. Bij aankomst bleek wel dat de avond was ingedeeld in een repetitiegedeelte, een gezamenlijk oefenen, om daarna voor publiek op te treden. De avond zou 3 uur duren. Ook bleek dat we die avond met wel 4 dirigenten van doen hadden. Ook nog voor mij vier moeilijk verstaanbare Belgen. Haha. Maar ook vanwege hete feit dat ik mijn hoorapparaten niet in kan hebben tijdens het spelen. Maar …de avond ging heel goed. Natuurlijk moest ik me enorm inspannen en was na 2 uur mijn concentratie niet meer goed. Ook viel af en toe mijn partituur van de standaard. Een vriendelijke mevrouw naast me loste het op en stak een helpende hand toe. Frans zat in de zaal en die zei na afloop dat hij had gezien hoe mijn vingers hetzelfde deden als de mensen naast me. Ik voelde me heel goed. Dat had ik toch maar weer mooi gedaan. En nee, ik was die avond geen buitenbeentje . Ik was gewoon een van de muzikanten. We waren allemaal met hetzelfde bezig, ons instrument en het spelen. Het was alsof ik daardoor ook niet echt de drukte in de zaal mee kreeg. Eenmaal thuis kon ik weer niet slapen, maar nu omdat ik vol van adrenaline zat.”
“Ik zal zeker niet zonder fouten gespeeld hebben. Als Frans Philippens me niet zo gesteund had, weet ik niet of ik ooit in Lummen zo zijn geweest. Wat ik weer geleerd heb: laat dat wat niet meer gaat los. Streep het weg, het geeft alleen frustratie.. Ik zat ooit een korte tijd in het bestuur van CVA Vereniging Samen Verder. Dat besturen, stukken lezen, het was niets voor mij. Ik moet vooral inzetten op wat ik wel kan. Daar op door ontwikkelen. Achter de geraniums zitten levert niets op. En weet je, mijn motto is, iedere druppel in de emmer is er één.”
Roel Sillen
December 2018
